วัยรุ่นเป็นวัยที่อารมณ์ค่อนข้างรุนแรง พยายามหาเอกลักษณ์ของตัวเอง ชอบทดลองในสิ่งต่าง ๆ แม้กระทั่งทดสอบผู้สอน ถ้าผู้สอนมีความอดทนไม่พอ การสอนก็จะล้มเหลว เพราะฉะนั้น สอนวัยใสต้องแตะใจให้ได้เสียก่อน ผมได้พบบทความในเอกสารเผยแพร่ของกรมสุขภาพจิตที่เห็นว่าน่าจะเป็นประโยชน์ต่อครูที่กำลังสอนเด็กวัยรุ่นอยู่ กรมสุขภาพจิตเสนอเทคนิคการสอนวัยรุ่นไว้ดังนี้
- เริ่มต้นด้วยการกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกสนุกในการเรียน ให้ลูกศิษย์วัยรุ่นได้เปิดใจ แต่ละคนมีโอกาสพูดถึงตัวเอง พูดถึงความสนใจ ความใฝ่ฝัน และเป้าหมายในอนาคต เพื่อให้วัยรุ่นได้แสดงออก
- สรรค์สร้างให้เกิดความรู้สึกมีความสุขในการเรียนด้วยการสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลาย เป็นกันเอง
- เร้าให้เกิดความเชื่อมั่นและภาคภูมิใจในตนเอง จากการที่ได้รับรู้ว่าเขามีจุดเด่นที่น่าสนใจ มีจุดดีที่น่าชื่นชม และสามารถพัฒนาฝีมือตนเองให้ดีขึ้นได้
- เปิดโอกาสให้ศิษย์ได้ซักถามอย่างอิสระ ครูเองก็ควรมีท่าทีผ่อนคลายด้วยให้ความเป็นกันเอง มีอารมณ์ขันและถ้าพูดจาภาษาวัยรุ่นได้บ้างก็จะเพิ่มความกลมกลืนเป็นพวกเดียวกัน ครูที่เคร่งเครียดมักทำให้ศิษย์ขยาด และเกิดความกังวล เกร็ง เพราะกลัวผิด ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้ใช้ศักยภาพได้ไม่เต็มที่
- ให้ลูกศิษย์รู้สึกว่าครูให้ความสนใจและยอมรับเขาไม่ว่าเขาจะมีความสามารถมากน้อยแค่ไหนก็ตาม จะเรียนรู้ได้ช้าหรือเร็ว ไม่ใช่สิ่งสำคัญ หากทุกคนมีพลังอยู่ในตัวเอง พลังที่จะอดทน มุ่งมั่นพัฒนาฝึมือของตนเอง
- ไม่เน้นการคาดหวังและการแข่งขัน ความคาดหวังของครูจะทำให้ลูกศิษย์เครียด บางคนอาจรู้สึกฝ่อแต่เริ่มแรก การแข่งขันก็จะทำให้ศิษย์บางกลุ่มรู้สึกด้อยและถอยจากไป
- ให้ลูกศิษย์รู้สึกว่าวิชาที่เรียนไม่ยากอย่างที่คิด ให้สัญญาว่าครูจะช่วยพาทุกคนไปสู่จุดเป้าหมาย อย่างน้อยก็พอทำได้ด้วยตนเอง ศิษย์แต่ละคนจะได้วิชาหรือได้ฝึกฝีมือกันพอสมควรทีเดียวแหละ
- กำลังใจ เป็นสิ่งที่ใคร ๆ ก็ต้องการ หัวใจวันรุ่นนั้นท้อและฝ่อง่าย ครูอาจต้องให้กำลังใจเป็นระยะๆ
